به نقل از «خبرگزاری آریا»

چه مشاغلي با هوش مصنوعي در معرض تهديد قرار دارند؟

تاریخ انتشار: ۸ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۹۷۱۷۱

خبرگزاری آریا-کارشناسان معتقدند به‌صورت کلی، مشاغلی که از آن‌ها با عنوان «کارگران کلاس لپ‌تاپ» یاد می‌شود، پتانسیل بالایی دارند که با هوش مصنوعی جایگزین شوند.
به گزارش خبرگزاری آریا،«انقلاب اقتصادی» هوش مصنوعی‌ آینده، شوک بزرگی برای جهان خواهد بود. این احتمال به صورت جدی وجود دارد که در دهه‌ آینده، شاهد تغییرات اجتماعی و اقتصادی بزرگی، مشابه تحولات مربوط به انقلاب صنعتی و ظهور اینترنت باشیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این انقلاب اقتصادی همچنین تأثیر شگرفی روی مشاغل مختلف و روند انجام کارها خواهد داشت. به‌باور بسیاری از کارشناسان، با توسعه‌ بیشتر هوش مصنوعی در دهه‌ آینده، مشاغل مختلفی مانند نویسندگان، کارشناسان منابع انسانی، وکلا، نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا، هنرمندان و حتی کدنویسان می‌توانند با هوش مصنوعی جایگزین شوند.
کارشناسان معتقدند به‌صورت کلی، مشاغلی که از آن‌ها با عنوان «کارگران کلاس لپ‌تاپ» یاد می‌شود، پتانسیل بالایی دارند که با هوش مصنوعی جایگزین شوند. در عین حال کارگران یقه آبی؛ کارگرانی که کارهای یدی انجام می‌دهند و مشاغل فنی دارند، در دهه‌ی آینده از امنیت شغلی بهتری برخوردار خواهند بود زیرا خدمات آن‌ها را نمی‌توان با فناوری جایگزین کرد.
این وضعیت، درست نقطه‌ مقابل انقلاب صنعتی اروپاست. طی انقلاب صنعتی و با مکانیزه شدن خطوط تولید در کارخانه‌ها، بسیاری از مشاغلی که در آن کارگران به‌صورت یدی کارها را انجام می‌دادند از رونق افتاد و ماشین‌آلات صنعتی جای کارگران ساده را گرفت و با توسعه‌ی اتوماسیون، بسیاری از آن‌ها از کار بیکار شدند.
زلزله‌ اقتصادی آینده، چیزی شبیه به یک انقلاب صنعتی معکوس است. حرفه‌هایی که به دانش عملی نیاز دارند، امنیت شغلی بسیار بیشتری نسبت به شغل‌هایی دارند که در حوزه‌ «اقتصاد دانش» هستند و به‌راحتی می‌شود آن‌ها را با الگوریتم‌ها جایگزین کرد.
هوش مصنوعی نمی‌تواند خانه بسازد، مشکل لوله‌کشی را برطرف کند، موهای شما را کوتاه کند یا چراغ‌های روشنایی عابر پیاده را تعمیر کند.
کارشناسان هوش مصنوعی به جوانان هم توصیه می‌کنند که حواسشان باشد روی چه حوزه‌ی شغلی زمان می‌گذارند و هزینه می‌کنند. برای مثال، آن‌ها هشدار می‌دهند که سرمایه‌گذاری صرف روی یادگیری کدنویسی در حال حاضر، ممکن است مانند این باشد که در سال‌های منتهی به ساخته شدن کامپیوترها، روی ماشین‌های تحریر قدیمی سرمایه‌گذاری کرده باشید.


 مشاغل حوزه‌ی فناوری‌
مشاغلی مانند کدنویسی و برنامه‌نویسی کامپیوتر در حال حاضر جزو شغل‌هایی هستند که بازار کار خوبی دارند و تقاضای زیادی از طرف کارفرماها برای استخدام آن‌ها وجود دارد اما این شغل‌ها در عین حال می‌توانند توسط هوش مصنوعی و ابزارهای مبتنی بر آن به شدت متأثر شوند.
خانم آنو مادگاوکار، عضو موسسه‌ی مک‌کینزی که یکی از معتبرترین شرکت‌های مشاوره‌ی مدیریت در جهان است به بیزینس‌اینسایدر می‌گوید: «مشاغل حوزه‌ی فناوری مانند توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، توسعه‌دهندگان وب، برنامه‌نویسان کامپیوتر، کدنویس‌ها و دانشمندان داده به راحتی می‌توانند توسط هوش مصنوعی جایگزین شوند. دلیل این جایگزینی این است که ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT در تحلیل اعداد و ریاضیات بسیار خوب عمل می‌کند و از دقت بالایی هم برخوردار است»
مارک مورو، از اعضای ارشد انیستیتو بروکینگز که تحقیقات زیادی درخصوص تأثیر هوش مصنوعی روی فضای کاری ایالات متحده انجام داده معتقد است که «درحقیقت ابزارهای پیشرفته‌ی هوش مصنوعی مانند ChatGPT، توانایی کدنویسی بسیار سریع‌تری نسبت به انسان را دارا هستند. سریع‌تر زدن کدها توسط هوش مصنوعی نسبت به انسان باعث می‌شود که تیم‌های توسعه‌دهنده کوچک‌تر شوند و بیشتر کارهایشان را با هوش مصنوعی انجام دهند و در نهایت افراد کمتری را استخدام کنند.»
اودد نِتزار، پروفسور مدرسه‌ی کسب‌وکار کمبیا اما نظر دیگری نسبت به این کارشناسان دارد. او طی مصاحبه‌ای با برنامه‌ی MoneyWatch شبکه‌ی CBS گفت «در زمینه‌ی مشاغل، من فکر می‌کنم که ابزارهای هوش مصنوعی به‌جای جایگزین شدن کامل با انسان، می‌توانند به عنوان گزینه‌ای برای ارتقا دادن سطح انجام کار در نظر گرفته شوند. کدنویسی یک مثال خوب در این زمینه است. هوش مصنوعی جای کدنویس را نمی‌گیرد، بلکه ابزاری می‌شود در دست مهندسان توسعه‌دهنده تا به کمک آن، کارهای روتین و پردازش‌های سنگین را انجام دهند و درنهایت پروژه‌هایشان را سریع‌تر به اتمام برسانند.»

مشاغل حوزه‌ی رسانه
خانم آنو مادگاوکار معتقد است که «تمام مشاغل حوزه‌ رسانه در سراسر جهان از جمله شغل‌های مرتبط با تبلیغات، روزنامه‌نگاری، تبلیغ‌نویسی و به‌صورت کلی‌تر، تمام شغل‌هایی که به‌نوعی در زمینه‌ی محتواهای متنی هستند، به‌راحتی می‌توانند تحت تاثیر انقلاب هوش مصنوعی و ابزارهای مبتنی بر این فناوری مانند ChatGPT و سایر ابزارها قرار بگیرند. به این خاطر که ChatGPT می‌تواند بخواند، بنویسد و تمام مسائل مرتبط با متن را به‌خوبی بفهمد.
آنالیز کردن و تفسیر گستره‌ی بسیار وسیعی از اطلاعات و داده‌های مبتنی بر «زبان» چیزی است که ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد به خوبی از پس انجام دادن آن برمی‌آیند. ابزارهایی مانند ChatGPT به خوبی می‌توانند وظایفی مانند گزارش دادن و نویسندگی را بسیار بهینه‌تر و کارآمدتر از انسان‌ها انجام بدهند.
صنعت رسانه همین حالا در حال آزمایش کردن ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی است. برای مثال سایت معروف Cnet که اخبار مرتبط با فناوری را پوشش می‌دهد، از یک ابزار مبتنی بر هوش مصنوعی مولد مانند ChatGPT برای نگارش صدها مقاله در سایت خود استفاده کرده است؛ اگرچه که در برخی از آن‌ها نیاز بوده تا نیروی انسانی تصحیح‌هایی را انجام بدهد.
سایت BuzzFeed هم در حال حاضر از این‌گونه ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای تولید مقاله‌ها و راهنماهای سفر استفاده می‌کند.
خانم مادگاوکار معتقد است علیرغم کمک هوش مصنوعی مولد به صنعت رسانه، شمار زیادی از مشاغل مرتبط با تولید محتوا که لزوما متنی نیستند، نمی‌توانند توسط هوش مصنوعی جایگزین شوند. او معتقد است که وجود قضاوت انسانی، در بسیاری از فرم‌های تولید محتوا لازم است و هوش مصنوعی از ارائه‌ی آن ناتوان است.

مشاغل حوزه‌ی حقوق
براساس گزارشی که موسسه گلدمن ساکس انجام منتشر کرد، ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به بسیاری از مشاغل مرتبط با حوزه‌ی حقوق در آمریکا تأثیر بگذارند. یکی از نویسندگان این گزارش به بیزینس‌اینسایدر گفت «در حال حاضر هم ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی بر بسیاری از مشاغل حقوقی در آمریکا تأثیر خودشان را گذاشته‌اند و منتظر پیشرفت هوش مصنوعی نمانده‌اند.»
مشاغل حوزه‌ی حقوق مانند وکالت یا دستیاری حقوق مانند مشاغل حوزه‌ی رسانه، نیازمند کار بر روی گستره‌ی وسیعی از اطلاعات هستند. وکلا نیاز دارند تا آنچه آموخته‌اند را با اطلاعات مختلف ترکیب کنند و سپس نتیجه را از طریق یک بیانیه‌ی حقوقی یا یک نظر قانونی رسمی ارائه دهند.
این مشاغل هم مانند شغل‌های دیگر که مبتنی بر جمع‌آوری و پردازش اطلاعات و همچین شغل‌های زبان‌محور دقیقا کارهایی هستند که هوش مصنوعی مولد قادر به انجام آن‌ها با سرعتی بالاتر نسبت به انسان است.

مشاغل حوزه‌ی آنالیز و تحقیقات بازار
هوش مصوعی در تجزیه و تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی نتایج بسیار خوب عمل می‌کند. به همین دلیل است که تحلیلگران تحقیقات بازار ممکن است مستعد تغییرات شغلی مبتنی بر انقلاب هوش مصنوعی باشند.
تحلیلگران تحقیقات بازار مسئول جمع‌آوری داده‌ها، پردازش داده‌ها و سپس استفاده کردن از آن‌ها برای طراحی یک کمپین بازاریابی موثر یا تصمیم‌گیری در مورد نحوه‌ی انجام برنامه‌ریزی تبلیغات هستند. کارشناسان هوش مصنوعی معتقدند که این کارها به‌خوبی می‌تواند از عهده‌ی ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد بربیاید.

مشاغل حوزه‌ی تدریس
همین حال بسیاری از معلمان در سراسر جهان نگران استفاده‌ی دانش‌آموزان از ابزارهایی مانند ChatGPT برای تقلب در تکالیف یا امتحان‌ها هستند اما معلم‌ها باید نگران امنیت شغلی خودشان هم باشند.
کارشناسان هوش مصنوعی معتقدند که ChatGPT به راحتی می‌تواند در کلاس‌ها به دانش‌آموزان تدریس کند. اگرچه از نظر دانش، ChatGPT دارای اشکالات مختلف و همچنین عدم دقت کافی است اما کارشناسان معتقدند که به‌راحتی می‌توان اشکالات آن را رفع کرد و آن را بهبود بخشید. آن‌ها می‌گویند «شما فقط باید ChatGPT را به‌خوبی آموزش دهید. آن موقع این ابزار مانند یک معلم می‌تواند آموزشی که دیده را به دانش‌آموزان منتقل کند.»
شانون آهرن، معلم ریاضیات دبیرستان که از ChatGPT برای برنامه‌ریزی تدریس‌اش استفاده می‌کند در این رابطه به بیزینس اینسایدر گفته «من اصلاً نگران نیستم که هوش مصنوعی جای مرا بگیرد. در حوزه‌ی تدریس، همیشه به ما معلمان و همچنین ایجاد ارتباط انسانی نیاز خواهد بود»

مشاغل حوزه‌ی مالی
مشاغل حوزه‌ی مالی مانند تحلیلگران بازارهای مالی یا مشاوران مالی، درست مانند شغل‌های مرتبط با تحقیقات بازار، نیازمند کار روی مقادیر قابل توجهی از داده‌هایی از جنس اعداد هستند. این کار می‌تواند به راحتی توسط ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی انجام شود.
هوش مصنوعی با توجه به دسترسی که به اینترنت دارد، به‌راحتی می‌تواند روند بازارهای مالی را شناسایی و مشخص کند که سرمایه‌گذاری در کدام سبد بهتر است انجام شود یا سرمایه‌گذاری در کدام سبد گزینه‌ی مناسبی نخواهد بود. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند داده‌های شرکت‌های مالی مختلف را برای پیش‌بینی ترکیب سرمایه‌گذاری بهتر، به خوبی پردازش کند.
مزیت سرعت هوش مصنوعی در پردازش داده‌های مالی می‌تواند برای کسی که از آن استفاده می‌کند، بسیار سودآور باشد اما همچنان برخی از مشاغل این حوزه نمی‌توانند توسط هوش مصنوعی جایگزین شوند.

مشاغل مرتبط با ترید و معاملات آنلاین
کارشناسان هوش مصنوعی معتقدند که ChatGPT می‌تواند جایگزین گستره‌ی وسیعی از مشاغل وال‌استریت از جمله ترید و معاملات آنلاین و همچنین سرمایه‌گذاری بانکی شود.
این کارشناسان همچنین می‌گویند که در یک بانک سرمایه‌گذار، افراد بسیاری هستند که بدون تحصیلات دانشگاهی استخدام می‌شوند و دو یا سه سال را مانند روبات صرف یادگیری انواع مدل‌سازی‌های داده‌ای و کار روی جداول اکسل می‌کنند. هوش مصنوعی می‌تواند به راحتی جای این افراد را بگیرد و سریع‌تر و دقیق‌تر مدل‌سازی کند.

مشاغل حوزه‌ی گرافیک
در ماه دسامبر سه استاد دانشگاه در حوزه‌ی گرافیک در یکی از مقاله‌های هاروارد بیزینس ریویو که از رسانه‌های معتبر در حوزه‌ی کسب و کار است عنوان کردند که ابزار DALL-E که مبتنی بر هوش مصنوعی مولد است و در چندین ثانیه می‌تواند تصاویر بی‌نظیری خلق کند، خطری بالقوه برای صنعت طراحی گرافیک خواهد بود.
آن‌ها نوشتند: «با توسعه‌ی ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، افزایش مهارت میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در ایجاد و تولید تصاویر باکیفیت، تأثیر عمیقی بر اقتصاد صنعت طراحی گرافیک خواهد گذاشت. این پیشرفت‌های خیره‌کننده توسط هوش مصنوعی در زمینه‌ی تولید تصاویر گرافیکی، مطمئناً دوره‌ای از سختی اقتصادی را برای بسیاری از فعالان در حوزه‌ی طراحی گرافیک آغاز خواهد کرد. شغل این‌دسته از افراد مستقیماً تحت تأثیر قرار می‌گیرد و سازگار شدن آن‌ها با ورود ابزارهای هوش مصنوعی برایشان دشوار خواهد بود.»
اما در این میان، دکتر کارل بندیکت فری، استاد اقتصاد در دانشگاه آکسفورد در این رابطه به بیزینس اینسایدر گفت «توسعه‌ی ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد می‌تواند به فعالان و شاغلین حوزه‌ی طراحی گرافیک کمک کند تا کار باکیفیت بالاتری تولید کند و من بیشتر نگران این هستم که این فناوری چگونه بر روی دستمزدهای آن‌ها تأثیر می‌گذارد.»
به اعتقاد او، ورود هوش مصنوعی به صنعت طراحی گرافیک، مترادف با خطر جایگزینی آن با نیروی انسانی طراح گرافیک نیست. این ابزارها دانش طراحی گرافیک را دموکراتیزه می‌کنند و در اختیار همه قرار می‌دهند. این امر به‌طور بالقوه منجر به کاهش دستمزد برخی از افراد شاغل در این حوزه می‌شود.

مشاغل حوزه‌ی حسابداری
حسابداری معمولاً به عنوان شغلی در نظر گرفته می‌شود که همیشه حاشیه‌ی امن دارد، اما با ظهور ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی حتی شاغلان در این صنعت هم ممکن است شغلشان در خطر باشد.
برت کاروی، استاد دانشگاه تورنتو معتقد است که «فناوری هوش مصنوعی هنوز کسی را از شغلش بیکار نکرده اما برخی از مشاغل حوزه‌ی حسابداری را می‌تواند از بین ببرد. درواقع شغل‌هایی که برای انجامشان نیاز به کار فکری است، بیشترین تهدید جایگزینی را از سوی هوش مصنوعی می‌بینند. این تهدید می‌تواند سایه‌اش را روی سر مشاغلی مانند وکالت و حسابداری بیشتر بیندازد.»

مشاغل مرتبط با خدمات مشتری
حتما تابه‌حال تجربه‌ی تماس یا چت با واحد خدمات مشتریان یک شرکت که از ربات برای پاسخ به مشتریان استفاده می‌کند را داشته‌اید. ChatGPT و فناوری‌های مبتنی بر هوشمصنوعی به‌خوبی می‌توانند این روند را ادامه بدهند.
مطالعه‌ای در سال 2022 انجام شد و شرکت تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی کرد که ربات‌های گفت و گو تا سال 2027، در 25 درصد از شرکت‌های جهان جایگزین نیروی انسانی در واحد خدمات مشتری می‌شوند. این ربات‌ها می‌توانند در هر ساعتی از شبانه‌روز پاسخگوی مشتری باشند و پاسخ‌های دقیق و سریع‌تری نسبت به نیروی انسانی بدهند.

هشدار هوش مصنوعی به این مشاغل
49 درصد از کارمندان نگران تصاحب شغل خود توسط هوش مصنوعی هستند
 در گزارش سالانه مایکروسافت 49 درصد کارمندان به صراحت و کاملاً شفاف اعلام کرده‌اند که نگران از دست دادن شغل خود هستند و تهدید هوش مصنوعی برای آنها کاملاً جدی است.
 از سوی دیگر 64 درصد کارمندان مایکروسافت می‌گویند زمان و توان کافی برای انجام وظایف خود ندارند و هوش مصنوعی از این زاویه بسیار کمک کننده است.
کارمندان به وضوح می‌دانند که هوش مصنوعی می‌تواند فواید بسیاری در ارتقا فعالیت‌های شرکت داشته باشد ولی از سوی دیگر نگران هستند که به واسطه این ابزار قدرتمند، شغل خودشان را از دست بدهند.


 

منبع: خبرگزاری آریا

کلیدواژه: هوش مصنوعی مشاغل هوش مصنوعی جایگزین شوند کارشناسان هوش مصنوعی بیزینس اینسایدر هوش مصنوعی جای مشاغل مرتبط تحقیقات بازار هوش مصنوعی هوش مصنوعی هوش مصنوعی هوش مصنوعی طراحی گرافیک سرمایه گذاری انقلاب صنعتی نیروی انسانی مشاغل حوزه ی ی هوش مصنوعی حال حاضر حوزه ی شغل هایی ی گرافیک داده ها سریع تر ی مشاغل ی تولید ی انجام ی بسیار ی حقوق ی مالی شغل ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۹۷۱۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ناخدا صمدی: امام خمینی(س) اردیبهشت 58 فرمودند «ارتش باید بماند»/ پیش از آن پرسنل ارتش در پادگان‌ها امیدی به فردای خود نداشتند/ ابراهیم متقی: خلیج فارس یکی از حوزه‌های اصلی تهدید بوده، هست و خواهد بود

همایش روز ملی خلیج فارس عصر امروز(دوشنبه 10 اردیبهشت ماه) در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار جماران، ناخدا هوشنگ صمدی در این مراسم گفت: 22 بهمن سال 57 انقلاب بزرگ اسلامی ما به ثمر رسید. ارتش ایران که قبل از انقلاب پنجمین ارتش جهان بود، مورد صدمات بسیار زیادی قرار گرفت. معاندین شعار انحلال ارتش را می‌دادند یا ارتش بی طبقه‌بندی توحیدی می‌خواستند. ولی امام خمینی(س) اردیبهشت 58 فرمودند که «ارتش باید بماند». ارتش فهمید که باید بماند؛ چون پیش از آن پرسنل ارتش در پادگان‌ها امیدی به فردای خود نداشتند و سرنوشت آنها نامشخص بود.

وی یادآور شد: در روزهای اول انقلاب مدیریت‌های رده بالای ارتش شامل ارتشبد، سپهبد، سرلشکر و سرتیپ از ارتش رفتند و رده میانی ارتش سرهنگ، سرهنگ دو و سرگرد به نام «افسران ارشد»، به خواسته یکی از نمایندگان مجلس 13 هزار نفر تسویه شدند. این نماینده تقاضای انحلال تیپ نوهد را داشت. تیپ نوهد یکی از برجسته‌ترین افراد نیروی زمینی است. این فرد نه اطلاع از سازمان این تیپ داشت و نه اطلاع از وظایف سازمانی آن داشت، فقط می‌خواست منحل شود. شهید بزرگوار چمران در مجلس از این موضوع ممانعت کرد. بعد از این جریان ارتش تقریبا نیمه ایستاده بود.

ناخدا صمدی اظهار داشت: 15 خرداد 58 غائله عرب در اهواز شروع شد. اول به عنوان کار فرهنگی ثبت‌نام کردند و بعد آرام آرام به یک گروه نظامی تبدیل شد. یک مقداری نا به سامانی در خرمشهر به جریان افتاد. استاندار خوزستان دریادار مدنی، فرمانده نیروی دریایی هم بود، به گردان تکاوران دستور داد که یک واحد برای تأمین امنیت خرمشهر به کمک شهربانی بفرستیم. 35 نفر به فرماندهی یک افسر و بلافاصله 35 نفر با سلاح سنگین برای کمک به ژاندارمری در پاسگاه‌های بین شلمچه و خرمشهر رفتند. یک واحد 35 نفره هم برای تأمین امنیت بندر امام اعزام شد و یک واحد هم با سلاح سنگین از خرمشهر به آنجا رفت.

وی با اشاره به اینکه این واحدها روزانه از تحرکات دشمن گزارش می‌دادند، تصریح کرد: گزارش‌ها بررسی و شورای ستادی انجام می‌شد و به تهران می‌رفت. تهران به ارتش و ستاد ارتش به سیاسیون اطلاع می‌داد، ولی متأسفانه سیاسیون قبول نمی‌کردند. با همین وضعیت ارتش پیش رفت. اسفند 58 عراق در شمال خلیج فارس یک مانور دریایی 10 روزه تشکیل داد. ستاد نیروی دریایی بوشهر و خرمشهر را مسئول کرد ابن مانور را زیر نظر بگیرد. بعد از پایان این مانور مسائل بررسی و به تهران گزارش شد. با یک جمله معتبر نظامی نوشتیم که «قرائن نشان می‌دهد دشمن برای جنگ آماده می‌شود».

ناخدا صمدی ادامه داد: این مسائل از ستاد ارتش به سیاسیون منتقل شد و متأسفانه سیاسیون به هیچ وجه قبول نمی‌کردند. صحبت‌شان این بود که بیشترین پرسنل عراق شیعه است و انقلاب را هم به ما تبریک گفتند و لذا به ما حمله نخواهند کرد. ارتش فروردین ماه یک مانور یک ماهه در شمال خلیج فارس تشکیل داد و فرماندهان متوجه نقاط ضعف و قوت واحدشان شدند. از 18 اردیبهشت 59 آماده‌باش‌ها در ارتش آغاز شد و ارتش آماده جنگ بود. 10 بخشنامه برای ارتش صادر شد که همه در مسیر تشعیف ارتش بود؛ یکی تنزل خدمت سربازی از دو سال به یک سال بود.

وی اظهار داشت: نیروی دریایی ارتش 200 فروند موشک‌انداز تندرو از فرانسه خریداری کرده بود. رئیس دولت موقت و وزیر امور خارجه، از نظر من خائن، گفتند اینها را لازم نداریم. التماس کردیم که این کشور نیروی دریایی قوی می‌خواهد. 1800 کیلومتر مرز دریایی فقط در جنوب داریم. باز هم آقایان قبول نکردند و 200 فروند به عربستان سعودی رفت؛ پولش را ما دادیم و آنها استفاده کردند. در آغاز جنگ ما از این موشک‌اندازها فقط 10 فروند داشتیم و در شصت و هفتمین روز جنگ پرونده نیروی دریایی عراق بسته شد؛ اگر 200 فروند داشتیم چه می‌شد؟ شما قضاوت کنید.

ناخدا صمدی تأکید کرد: 26 مرداد 59 طرح عملیاتی جدید تصویب شد و به واحدها ابلاغ شد. فرمانده ناو تیپ هشتم در خرمشهر تصمیم گرفت ناوهای خودش را از اسکله خرمشهر جدا کند و به شمال خلیج فارس ببرد و جایی که طرح نشان داده، مستقر کند. دوم شهریور ناو نقدی با دو فروند سوخو عراقی در شمال خلیج فارس روبرو شد و بلافاصله هر دو سوخو را پایین آورد. این غافلگیری است یا جنگ است؟ پس ما از روز دوم شهریور در منطقه با دشمن درگیر هستیم؛ جلو می‌رویم و واحدها برای عملیات آماده می‌شوند. 23 شهریور دژبان از فرودگاه بوشهر به من زنگ زد که جانشین فرمانده نیروی دریایی الآن پیاده شده است. پرسیدیم مأموریت چیست؟ گفت آمده‌ام اینجا اولین قرارگاه مقدم جنگ دریایی را در بوشهر درست کنیم. 31 شهریور که حمله عراق شروع شد، نیروی دریایی در بوشهر آماده عملیات بود و اولین امریه به نام تکاوران صادر شد.

وی در پایان گفت: وضعیت درگیری ما با عراق به اینجا خاتمه پیدا نمی‌کند. در تمام طول مدتی که من در ارتش هستم می‌دانم که ما با عراق دشمنی داشته‌ایم. 1432 در شیراز دوره مقدماتی می‌دیدم و اساتید در درس‌های تاکتیکی همیشه می‌گفتند دشمن در غرب است. ما قبل از انقلاب تهدید دیگری از شمال داشتیم و همه اینها را خرج‌گذاری کرده بودیم و این طرف هم همین کار را کردیم. بین طلائیه و شلمچه 90 کیلومتر راه است؛ ما هر سال دو مانور تابستانی و زمستانی در این منطقه داشتیم. ارتش وقتی موقعیت را دید متوجه شد که اینجا بهترین راه برای ورود عراق است و محلی به نام «گردان دژ» در اینجا درست کرد و 32 سنگر در این 90 کیلومتر درست شد که تا زمان انقلاب هم بود.

به گزارش خبرنگار جماران، ابراهیم متقی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، نیز در این مراسم گفت: جنگ خط سیاسی نمی‌شناسد؛ یک امر واقعی و ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای کشور است و دفاع هیچ‌گاه خط بردار نیست. اگر مباحث ژئوپلیتیکی را ما امروز درک نکنیم، فردا تهدیدات گریبان ما را خواهد گرفت. اگر امروز کسانی که واقعا درک راهبردی، روح ملی و تفکر مقاومت دارند را نادیده بگیریم، طبیعی است که در آینده با چالش‌های بیشتری رو به رو خواهیم شد.

وی با تأکید بر اینکه مسأله مربوط به خلیج فارس امروز یک موضوع بین‌المللی است، تصریح کرد: همواره انگلیسی‌ها دنبال این بوده‌اند که موقعیت ایران را در محیط منطقه‌ای کوچک کنند و کاهش بدهند. دانشجویان سیاست بدانند که آینده این اندیشه فراروی شما هم خواهد بود. تفکر انگلیسی از قرن نوزدهم بحث «تفرقه بیانداز و حکومت کن» بود. بسیاری از جنگ‌هایی که در محیط منطقه‌ای شکل می‌گیرد، یک نوع زمینه تاریخی بر اساس یک راهبرد قدرت‌های بزرگ را دارد.

متقی افزود: نکته دومی که وجود دارد این است که هر گاه انقلابی به وجود آمده، جنگ اجتناب‌ناپذیر بوده است. چون انقلاب‌ها قادر خواهند بود که موازنه قدرت را تغییر بدهند و ایران می‌توانست موازنه قدرت را در فضای صلح‌آمیز محیط اجتماعی منطقه دگرگون کند. اما اندیشه عراقی بعثی مبتنی بر مقابله با ایران بود. عراقی‌ها ناسیونالیسم عرب را بازتولید کردند و در فضایی که ایران روزهای سخت انقلاب را می‌گذراند، به کار گرفتند.

وی تأکید کرد: کودتای نوژه، کودتای ساختگی آمریکایی‌ها بود که هم خودشان طراحی کردند و هم خودشان اطلاعات را به ایران دادند و منوچهر قربانی فر هم یکی از کارگزاران این مجموعه بود. به دلیل اینکه مزیت نسبی ایران که نیروی هوایی بود را قبل از اقدامات و عملیات عراقی‌ها تضعیف کنند. مراقب باشید که برخی از مواقع ما در تله قرار می‌گیریم. تله‌گذاری یکی از کارهای قدرت‌های بزرگ است؛ برای اینکه هزینه‌های راهبردی خودشان را کاهش بدهند. لذا این جنگ یک امر اجتناب‌ناپذیر بود.

رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران اظهار داشت: صدام به متفکران عرب گفت این شرایط تاریخی بهترین دورانی است که جهان عرب می‌تواند بر ایران غلبه کند. چون ساخت اجتماعی پراکنده است و ارتش در یک وضعیت تجزیه شده است. چیزی به عنوان انضباط اجتماعی وجود نداشت. هر روز یک گروه نظامی علیه فرماندهان ارتش تظاهرات می‌کردند. فقط از بیرون نبود که یک عده کمر به شکستن اقتدار ارتش داشتند؛ متأسفانه در دورانی که انقلاب شکل می‌گیرد، هیجان و احساس به وجود می‌آید و از داخل همافران می‌آمدند و در دانشگاه تهران تظاهرات می‌کردند. ساخت اجتماعی ایران هم در یک وضعیت جدال قرار داشت. هر روز دانشگاه تهران درگیر مسائل فرعی بود و در دانشکده حقوق ما بیش از 30 گروه سیاسی فعالیت داشتند. طبیعی است که سرویس‌های اطلاعاتی این ساختار تجزیه شده را درک کنند و گزارش بدهند.

وی افزود: به یاد دارم که مسعود رجوی اسفند 57 در زمین چمن دانشگاه تهران صحبت کرد و به مهندس بازرگان گفت اگر ارتش را منحل نکنید و فردا کودتا شود، مقصر شما هستید؛ بازرگان و حضرت امام مقاومت کردند و کسانی که اندیشه راهبردی داشتند در ساختار سیاسی ایران مقاومت کردند. افرادی مثل شهید بهشتی، مرحوم هاشمی رفسنجانی و مقام معظم رهبری کسانی بودند که در نگاهشان حفظ ارتش قوت گرفت اما از داخل ضعیف شده بود.

متقی در پایان با تأکید بر اینکه پیچیدگی سیاست به این است که ما در تله تاکتیکی قرار نگیریم، گفت: خلیج فارس یکی از حوزه‌های اصلی تهدید بوده، هست و خواهد بود. تقسیم‌بندی ژئوپلیتکی پایدارتر از تقسیم‌بندی کنش سیاسی است. جدال علیه ایران یا از حوزه این منطقه خلیج فارس خواهد بود و یا پاسخ به دشمن از این حوزه خواهد بود. من امیدوارم حسی که در دوران جنگ وجود داشت دوباره در این کشور زنده شود. دوره‌های انشقاق، جدایی و همبستگی را خود من دیده‌ام. امروز روزگار خوبی نیست و ان شاء الله شرایطی ایجاد شود که حس همبستگی برای تقویت امنیت ملی و یکپارچگی ساختاری حاصل شود.